Tâm thần phân liệt và nghiện

Bệnh tâm thần phân liệt và rối loạn nhân cách thường trùng lặp với chứng nghiện ma túy hoặc rượu.¹ Ma túy, rượu và các hành vi gây nghiện, như nghiện cờ bạc, thường được sử dụng như cơ chế đối phó rối loạn chức năng nhằm giúp cá nhân sống tốt hơn với các triệu chứng của tình trạng này.²

Một cá nhân sử dụng chất gây nghiện càng nhiều để đối phó với các triệu chứng của họ thì nguy cơ phát triển chứng nghiện càng cao.² Các nghiên cứu cho thấy khoảng một nửa số người mắc bệnh tâm thần cũng phải vật lộn với việc lạm dụng chất và/hoặc có thể phát triển chứng nghiện ma túy hoặc rượu sau này trong cuộc sống của họ.³ Đã có báo cáo rằng hơn 8 triệu người trưởng thành (3,4% tổng số người trưởng thành) mắc bệnh tâm thần do lạm dụng ma túy và/hoặc rượu, trong khi 2,6 triệu người trưởng thành đồng thời mắc bệnh tâm thần nghiêm trọng và rối loạn sử dụng chất trong năm trước.³

Tuy nhiên, một số bằng chứng cho thấy tồn tại mối quan hệ nhân quả giữa việc sử dụng một số loại ma túy và các triệu chứng tâm thần phân liệt.⁴ Ví dụ, acid lysergic diethylamide (LSD) và các chất gây ảo giác khác có thể phát triển các trường hợp rối loạn thực sự,⁵ trong khi cần sa có thể gây ra sự khởi phát của bệnh tâm thần phân liệt ở một số cá nhân do thành phần hoạt chất chính của nó là tetrahydrocannabinol (THC).⁶ THC có tác động mạnh lên não, đóng vai trò thiết yếu trong khả năng đưa ra phán đoán và hình thành hoặc tiếp cận trí nhớ của con người. Bất kể tình trạng sức khỏe tâm thần, khi hút hoặc ăn uống cần sa, người ta sẽ gặp phải tình trạng vô tổ chức và thay đổi chức năng não, sau đó phát triển các phiên bản tạm thời của một số triệu chứng thường liên quan đến bệnh tâm thần phân liệt.⁶ Theo thời gian, tác dụng lên thần kinh của ma túy có thể làm tăng khả năng phát triển chứng rối loạn, đặc biệt ở những người có nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt đáng kể khác.⁷

Hơn nữa, việc sử dụng rượu khiến cá nhân có nguy cơ bị tổn hại cấp tính hoặc mạn tính và có thể gây ra các giai đoạn loạn thần hoặc làm trầm trọng thêm chứng rối loạn tâm thần.⁸ Lạm dụng rượu làm tăng khả năng phát triển bệnh tâm thần phân liệt nhiều hơn so với các chất gây ảo giác.⁹ Đồng thời, những người mắc bệnh tâm thần phân liệt sử dụng rượu hoặc ma túy bất hợp pháp ít có động lực thay đổi hành vi sử dụng chất hơn, có tỷ lệ tái nghiện sử dụng chất cao hơn và tỷ lệ bỏ điều trị cao hơn.¹⁰ Do sự nổi bật của việc thiếu động lực, mối liên hệ của nó với bệnh tâm thần phân liệt,11 và mối liên hệ tiềm tàng giữa động lực thấp và tiếp tục sử dụng chất gây nghiện,¹⁰ mất động lực có thể là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến khả năng phục hồi kém hơn ở những người mắc rối loạn này mà có sử dụng rượu và ma túy bất hợp pháp.

Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy thường xuyên xảy ra đồng thời các rối loạn tâm thần và rối loạn kiểm soát xung động bị suy giảm, bao gồm cả nghiện cờ bạc bệnh lý.^12-14 Nghiện cờ bạc bệnh lý có liên quan đến việc bắt giữ, tống giam và các biện pháp bất lợi khác đối với sức khỏe trong các nhóm đại diện cộng đồng.¹⁴ Với nhiều sự kiện bất lợi trong cuộc sống, như các vấn đề tài chính và gia đình do cờ bạc gây ra, người ta cho rằng những người mắc bệnh tâm thần phân liệt sẽ có nguy cơ tái phát và nhập viện cao do họ rất dễ bị căng thẳng.¹⁴

Cần lưu ý rằng một số báo cáo đã xác nhận sự tồn tại của chứng nghiện cờ bạc bệnh lý trong gia đình của bệnh nhân tâm thần.¹⁵ Tuy nhiên, vẫn chưa thể xác định liệu việc cùng tồn tại của chúng có nhiều khả năng xảy ra do yếu tố di truyền, hay ảnh hưởng của môi trường, hoặc do cả hai.¹⁶ Dữ liệu dịch tễ học cũng cho thấy những người nghiện cờ bạc có nhiều khả năng hơn phát triển bệnh tâm thần phân liệt sau này trong cuộc sống, thường là nam giới, trẻ tuổi và có thể có địa vị kinh tế xã hội thấp hơn.^17,18

Mặc dù nhiều loại thuốc và chế độ hành vi đã được nghiên cứu liên quan đến việc điều trị nghiện cờ bạc bệnh lý, nhưng các nghiên cứu có xu hướng loại trừ những bệnh nhân mắc rối loạn tâm thần.¹⁹
Các bác sĩ lâm sàng nên sàng lọc các vấn đề tiềm tàng liên quan đến cờ bạc ở bệnh nhân tâm thần phân liệt, đặc biệt là những người đang hồi phục hoặc đang lạm dụng ma túy và/hoặc rượu. Cần phải nghiên cứu sâu hơn về nguy cơ tiềm tàng, và mối tương quan bảo vệ của vấn đề, và chứng nghiện cờ bạc bệnh lý ở những bệnh nhân mắc rối loạn tâm thần, đồng thời cũng cần nghiên cứu các liệu pháp hiệu quả cho những bệnh nhân này.

Cuối cùng, mối liên hệ chặt chẽ giữa lạm dụng nhiều loại chất hoặc rượu với nguy cơ phát triển bệnh tâm thần phân liệt sau này trong cuộc sống đã được báo cáo, mặc dù mối quan hệ nhân quả vẫn chưa được công bố. Là một phần trong quá trình tìm kiếm các biện pháp can thiệp nhằm cải thiện kết quả sử dụng chất trong bệnh tâm thần phân liệt, việc tập trung nhiều hơn vào những thiếu hụt về động lực hoặc mối quan hệ giữa động lực và việc sử dụng chất có thể tạo điều kiện thuận lợi cho những nỗ lực nhằm tìm hiểu đầy đủ về mối quan hệ của chúng và cải thiện kết quả điều trị.