Mỗi người bệnh tâm thần phân liệt sẽ trải nghiệm nó một cách khác nhau. Biểu hiện và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau, tuy nhiên chúng có thể ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân của người bị tâm thần phân liệt cũng như gia đình và bạn bè của họ. Đối với những người bị tâm thần phân liệt, việc duy trì các mối quan hệ bền chặt không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nếu ai đó thân thiết với bạn mắc bệnh tâm thần phân liệt, bạn sẽ có sẵn thông tin để tìm hiểu những gì bạn có thể làm để giúp đỡ. Hãy nhớ rằng, sự hỗ trợ là rất quan trọng để giúp một người bị tâm thần phân liệt sống khỏe mạnh. Hãy chuẩn bị bằng cách tìm hiểu thêm ở dưới đây về cách bệnh tâm thần phân liệt có thể ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân của ai đó.
Khó khăn trong thực hiện chức năng
PNhững người bị tâm thần phân liệt có thể gặp nhiều khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc và thực hiện các chức năng trong các tình huống hàng ngày.1 Biểu hiện trên khuôn mặt, lời nói và cử chỉ biểu cảm đều có xu hướng giảm đi.2 Lo âu do ảo giác hoặc hoang tưởng có thể gây ra rất nhiều đau khổ và có thể để tác động đến các tương tác xã hội.2
Những người bị tâm thần phân liệt cũng có thể bị ảnh hưởng bởi cảm giác xấu hổ hoặc tội lỗi, điều này có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ với cả những bạn bè thân thiết nhất và gia đình của họ. Nếu ai đó thân thiết với bạn bị tâm thần phân liệt, hãy nhớ rằng việc nói chuyện rất quan trọng. Một người có anh trai bị tâm thần phân liệt giải thích rằng cô ấy đã giúp anh ấy cảm thấy thoải mái hơn bằng cách nói chuyện một cách bình tĩnh trước những lo âu của anh ấy và thảo luận về các hoạt động bình thường hàng ngày.3
Xa lánh xã hội
Các triệu chứng tâm thần phân liệt có thể có vẻ khó hiểu hoặc khó chịu đối với những người xung quanh đang trải qua chúng. Điều này có nghĩa là nhiều người bị tâm thần phân liệt trở nên xa lánh xã hội. Thật không may, vẫn còn rất nhiều sự kỳ thị xung quanh việc chẩn đoán và điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cách người bệnh tâm thần phân liệt hòa nhập vào các tình huống xã hội.
Bạn có thể cảm thấy đau khổ khi thấy ai đó thân thiết với mình bị tâm thần phân liệt và đôi khi bạn có thể cảm thấy tức giận, chỉ trích và đặc biệt dễ xúc động, còn được gọi là sự biểu đạt cảm xúc cao.4 Hãy nhớ rằng những người mắc bệnh tâm thần phân liệt đặc biệt nhạy cảm và nhận thức được các tín hiệu xã hội. Sự biểu đạt cảm xúc cao có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng tâm thần mới hoặc phải nhập viện.5
Tuy nhiên, việc giao tiếp xã hội chắc chắn là điều cần thiết. Một người bị tâm thần phân liệt giải thích rằng họ sẽ biến việc giao tiếp xã hội thành một phần thói quen của mình, ngay cả khi đó chỉ là việc ra khỏi nhà và đi đến một quán cà phê. Có các nền tảng trực tuyến giúp kết nối những người bị tâm thần phân liệt với những người khác có thể liên hệ được.6
Thiếu động lực
Các triệu chứng âm tính khiến nhiều người tâm thần phân liệt mất hứng thú với các mục tiêu cá nhân, công việc hoặc học tập. Bạn có thể thấy một người bị tâm thần phân liệt gặp khó khăn trong việc tập trung vào nhiệm vụ và thiếu năng lượng hoặc động lực.1 Họ có thể cảm thấy khó thực hiện vai trò công việc truyền thống và có thể trở nên không thể làm việc được, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ có thể khiến những người bị tâm thần phân liệt cảm thấy giá trị bản thân thấp và cảm thấy không đủ năng lực. Vì vậy, điều rất quan trọng là tập trung vào những mặt tích cực. Hãy thử đặt ra những mục tiêu nhỏ, thực tế và tìm công việc hoặc kỹ năng có thể quản lý được và thú vị.
Một người bị tâm thần phân liệt đã mô tả cách họ thấy mình có thể xử lý được công việc tự do vì các thời hạn sẽ khiến họ tập trung, nhưng họ có thể chọn nghỉ việc nếu cảm thấy không khỏe.6
Nếu ai đó thân thiết với bạn bị tâm thần phân liệt hoặc nếu chính bạn cũng mắc bệnh tâm thần phân liệt, điều quan trọng là phải tìm hiểu các sự thật về bệnh. Hãy nhớ đọc các nguồn tài liệu đáng tin cậy và phân biệt lầm tưởng và sự thật. Tìm hiểu thêm về các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tâm thần phân liệt để biết cách chăm sóc và có thể giúp đỡ những người đang bị tâm thần phân liệt.
Tham khảo
- NHS, Symptoms, 2016. https://www.nhs.uk/conditions/schizophrenia/symptoms/ [Accessed Jul 2019]
- NIMH, Schizophrenia, 2016. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/schizophrenia/index.shtml [Accessed Jul 2019]
- Mind, Schizophrenia, my brother and me, 2017. https://www.mind.org.uk/information-support/your-stories/schizophrenia-what-i-wish-someone-had-told-me/#.XULLm-hKhzo [Accessed Aug 2019]
- Amaresha A, Venkatasubramanian G. Indian J Psychol Med. 2012;34(1):12–20
- Mantovani LM, Ferretjans R, Marçal IM et al. Trends Psychiatry Psychother. 2016;38(2):97-9
- Mind, Schizophrenia: What I wish someone had told me, 2017. https://www.mind.org.uk/information-support/your-stories/schizophrenia-what-i-wish-someone-had-told-me/#.XULLm-hKhzo [Accessed Aug 2019]
Study and work with schizophrenia
People with long-term mental health conditions, including schizophrenia, experience barriers to work, due to stigma, prejudice, and discrimination. Despite the
more…How long does schizophrenia last?
Because schizophrenia doesn’t develop in a set pattern, the best way to describe the course of the disease is in phases. There are three main phases – a prodrom
more…